Aşırı İslamcılar Ilımlaştırılıyor mu?

     Rand Corportration Amerika’nın önemli think-tank kuruluşudur. 1948’de kurulan bu kurum Amerika’nın silahlı kuvvetleri için araştırmalar yapmaktadır. Türkiye’yi konu aldığı birçok yazısı var.       Bundan birkaç ay önce 2003 yılında yayınladıkları ‘’Deradicalizing İslamist Extremist’’ yani ‘’Aşırı İslamcıları Ilımlaştırma’’ adlı bir raporunu 4fakülte kurumu sayesinde okudum. Rapor hakkında derin derin saatlerce konuşabiliriz. İslam’ın ve Türkiye’nin röntgeni çekilmişti resmen.

     Raporun derinlemesine girdiğim birkaç yazı daha paylaşmak isterim. Bu yazıda yüzüstü bir yorum yapacağım. Rapora göre 4 grup birbiriyle savaş halinde. Bunu genel olarak hepimiz biliyoruz zaten.         Bu 4 grup; köktendinciler, gelenekçiler, modernistler, laikler.

     Saydığımız bu gruplar, siyasi ya da şahsi hürriyet, kadın hakları ve toplumdaki yeri, eğitim, adalet, değişim ve reform başta olmak üzere birçok konuda devamlı bir çatışma içerisindeler. Mesela köktendinciler Batı'ya tamamen karşı çıkmalarına, gelenekçiler biraz daha ılımlı yaklaşırken modernistler Batı'yı destekler. Bu dört düşünce grubuna göre bir tablo oluşturulmuştu. Bu tabloda kendi açımdan şunu fark ettim. Bu dört grubun içerisinde de kendime yer bulamadım. Gelenekçileri savunduğum kadar köktendincilere şans tanımadım fakat onlara hak verdiğim anlar da oldu. Sonuçta genelde fikirlerin temelinde mantık barınırken, temelden yaşantıya geçerken ufak ayrıntıların içinde boğulmuyor muyuz?

     Ilımlı İslam’ın demokratik unsurları köktendinci İslamcıların otoriteryen ve baskıcı yanlarını karşılaştırmaya yeterli değildir. Burada görev modernistlere düşmektedir. Batı ve Amerika İslam ülkelerine daha sağlam bir demokrasinin, uluslararası dünya düzenin çağdaş batı değerlerinin yerleşmesi için İslami unsurlar içinde hangisini destekleyeceği, hangilerini himaye edeceği ve kendisine potansiyel müttefik seçeceğini bu rapor irdelemiştir.

Rapor dört aşamalı bir plan öngörmektedir.

1.    Önce modernistleri destekle. Bu aşamada gençlere yönelmeyi tavsiye etmektedir. Gençlerin bu konuda fikirlerini geliştirmesi için web tabanı, gösteriler, sunum veya konferanslar verilmeli. Halkın kendi politik yönden eğitmesi ve görüşlerini yayması için alanlar yarat.

2.   Gelenekçileri kökdendincilere karşı destekle. Kökdendincilerin aşırıklarını ve şiddetlerini eleştiren gelenekçileri ön plana çıkar. İttifak yapmalarının önüne geç.

3.    Köktendincilere tamamen karşı ol. İslami yorumlarını eleştir, itiraz et ve onları tutarsızlıkla suçla. İllegal ilişkileri ortaya çıkar. Şiddet eylemlerini eleştir. Cemaatlerin olumlu gelişmeler için etkisiz kurumlar olduğunu gözler önüne ser. Bu aşamada gazetecileri yüreklendir. Köktendinciler kendi aralarında bölünmesini destekle.

4.    Laikleri seçici destekle. İslam ile dinin ayrı gidebileceğini kanıtla. İslam’ın devlet ile ilişiği olmadığında daha güçlü olacağını savun. İnanca zararı olmadığına ikna et.

     Bu durumlardan bir çıkarım yapmayacağım. 2003 yılından bugüne kadar ne kadar çok Amerika’ya yanaştık? Aşırı İslamcılar ne derece ılımlaştırıldı? Bu durum raporun sonucu mu? Bilemiyorum. Okuduklarımı paylaşmak ve de paylaşırken üzerinde bir daha düşünmek istedim.